De Digimeter peilt jaarlijks naar de digitale gewoonten, vaardigheden en attitudes van de Vlaamse bevolking. Hieronder vatten we de belangrijkste inzichten voor de leeftijdsgroep 16-24 jaar (#GenZ) samen:

Bezit en Gebruik

Alle jongeren bezitten een smartphone. Ze gebruiken die gemiddeld 3 uur per dag. Qua sociale media blijven Facebook en Instagram populair, terwijl TikTok sterk aan populariteit wint (met name als platform voor entertainment en nieuwsgaring). Online video wordt dagelijks gebruikt: YouTube (83%) en Netflix (64%). Zeven op de tien jongeren speelt online games, met een voorkeur voor PC en mobiele games. Acht op de tien koopt online, met kleding en elektronica als meest populaire producten.

Digitale Vaardigheden

Jongeren zijn erg vertrouwd met digitale tools en toepassingen. Wat betreft kritisch denken over online informatie is ruimte voor verbetering. En hoewel jongeren zich bewust zijn van online risico’s, nemen ze niet altijd de nodige voorzorgsmaatregelen.

Attitudes

Jongeren staan positief ten opzichte van technologie en zijn ervan overtuigd dat technologie een belangrijke rol zal spelen in hun toekomst. Ze zien technologie als een opportuniteit en zijn enthousiast over nieuwe ontwikkelingen. Wel zijn ze bezorgd over de impact van technologie op hun privacy (en het verzamelen van persoonsgegevens) en over de verspreiding van nepnieuws. Ze vinden het moeilijk om betrouwbare van onbetrouwbare informatie te onderscheiden.

De JOP-monitor 2023, een grootschalige bevraging van meer dan 7000 jongeren tussen 12 en 25 jaar, biedt een schat aan informatie over de leefwereld van de Vlaamse jeugd. En doet dat op een genuanceerde manier. Het is een waardevolle bron voor beleidsmakers, scholen, ouders en andere professionals die zich inzetten voor het welzijn van jongeren.

1. Mentaal welbevinden onder druk

De toename van stress en mentale problemen bij jongeren is een zorgwekkende trend. De druk om te presteren, zowel op school als in de maatschappij, weegt zwaar op hun schouders. Dit kan leiden tot angst, depressieve symptomen en zelfs zelfmoordgedachten. Factoren als sociale media, cyberpesten en eenzaamheid dragen hier mogelijk toe bij.

2. School en werk: tevredenheid daalt, kritische blik stijgt

Jongeren ervaren meer druk op school en zijn minder tevreden over het onderwijs. De overgang naar het hoger onderwijs of de arbeidsmarkt verloopt niet altijd vlot. Positief is dat jongeren zich meer kritisch opstellen ten opzichte van de informatie die ze online vinden. Dit kan hen helpen om te navigeren in de complexe digitale wereld.

3. Vrije tijd online: kansen en gevaren

Jongeren spenderen een groot deel van hun vrije tijd online. Sociale media zijn een belangrijk onderdeel van hun leven, met zowel positieve als negatieve gevolgen. Ze bieden jongeren de kans om te connecteren met anderen, hun interesses te delen en zich te uiten. Tegelijkertijd kunnen sociale media leiden tot cyberpesten, ‘fear of missing out’ (FOMO) en een verstoord slaapritme.

4. Engagement: minder politiek, meer lokaal

De traditionele politieke partijen lijken minder aansluiting te vinden bij jongeren. Ze engageren zich minder vaak in politieke activiteiten, maar tonen wel meer interesse in lokale en sociale projecten. Dit kan een signaal zijn dat ze zich meer betrokken willen voelen bij hun directe omgeving.

5. Veiligheid: minder geweld, meer online risico’s

Geweld en pesten komen minder vaak voor dan in 2018, wat een positieve ontwikkeling is. Jongeren zijn echter vaker het slachtoffer van online geweld, zoals cyberpesten en haatspraak. Met mogelijks een grote impact op hun mentale welzijn.

6. Hulp zoeken: taboe doorbroken

Jongeren zijn meer geneigd om hulp te zoeken dan vroeger. Dit is een belangrijke stap, aangezien mentale problemen nog steeds een taboe kunnen zijn. Het is belangrijk dat er hulpverlening beschikbaar is op maat van hun noden, met laagdrempelige toegang en aandacht voor diversiteit.

Samenwerken met GenZLab

In zee gaan met GenZLab, hoe gaat dat? Cocreëren met Gen Z, hoe werkt dat? Jongerenplatform SWEEP en GenZLab werkten samen rond de uitdaging: Hoe kunnen we het best communiceren over het platform SWEEP en zo het gebruik ervan stimuleren?

“Euh … SWEEP? Yep, SWEEP! Da’s een nieuw initiatief van het Vlaams Instituut Gezond Leven vzw, Departement Zorg, Sport Vlaanderen, MOEV en Departement Onderwijs en Vorming dat jongeren tussen 12 en 18 jaar wil inspireren, motiveren, activeren en samenbrengen om te bewegen én daarin plezier te vinden.”

GenZLab werkte 3 cocreatiesessies uit voor SWEEP: één sessie met een middelbare scholierengroep en twee sessies met studenten Communicatie. In totaal werkten een 35-tal Gen Z’s mee aan de uitdaging, gespreid over 3 verschillende sessies.

Tijdens een cocreatiesessie stelt de opdrachtgever de uitdaging voor aan de Gen Z’s. Daarna gaan GenZ’s in kleine teams aan de slag met een reeks oefeningen, op maat gemaakt voor de uitdaging. Bij het uitwerken van de oefeningen wordt expliciet rekening gehouden met de doelgroep van de opdrachtgever, bijvoorbeeld door te werken met een (of meerdere) persona(‘s). Door deze reeks oefeningen te doorlopen, onder begeleiding van GenZLab coaches, komen jongeren in een 3-tal uur tot concepten die zij on the spot pitchen bij de opdrachtgever.

Resultaat?

Twee sessies trokken de SWEEP-uitdaging volledig open om tot een veelheid aan ideeën/concepten te komen. Een derde sessie focuste op het uitdiepen van een concept afkomstig uit een voorgaande sessie. De uitdieping van dit laatste concept vormde voor SWEEP de nodige input om mee aan de slag te gaan samen met een communicatiebureau.

SWEEP kreeg vorm samen met jongeren: we zijn vertrokken van hun ideeën (de do’s en don’ts) over hoe we hen in beweging kunnen brengen. En we baseerden ons op wetenschappelijk onderzoek. Maar om SWEEP nog beter te implementeren, was deze samenwerking met GenZLab ideaal. En niet alleen dat. Het was voor ons ook erg interessant om te zien hoe jullie zo’n traject aanpakken. Ook wij gaan tijdens de ontwikkeling van methodieken in gesprek met onze doelgroepen. Maar de werkwijze van GenZLab gaf ons inspiratie en nieuwe ideeën, die we in de toekomst zeker gaan gebruiken. De samenwerking met GenZLab was tot slot ook nog zeer waardevol omdat jullie op zoek gaan naar mensen die aan een dergelijk traject willen meedoen. Daardoor moeten wij zelf geen deelnemers rekruteren.”
Femke De Meester, Vlaams Instituut Gezond Leven

***

Zelf samenwerken met Gen Z? Neem contact op met GenZLab@Howest.be