De Vlaamse jeugd in cijfers: een blik op de JOP-monitor 2023

De JOP-monitor 2023, een grootschalige bevraging van meer dan 7000 jongeren tussen 12 en 25 jaar, biedt een schat aan informatie over de leefwereld van de Vlaamse jeugd. En doet dat op een genuanceerde manier. Het is een waardevolle bron voor beleidsmakers, scholen, ouders en andere professionals die zich inzetten voor het welzijn van jongeren.

1. Mentaal welbevinden onder druk

De toename van stress en mentale problemen bij jongeren is een zorgwekkende trend. De druk om te presteren, zowel op school als in de maatschappij, weegt zwaar op hun schouders. Dit kan leiden tot angst, depressieve symptomen en zelfs zelfmoordgedachten. Factoren als sociale media, cyberpesten en eenzaamheid dragen hier mogelijk toe bij.

2. School en werk: tevredenheid daalt, kritische blik stijgt

Jongeren ervaren meer druk op school en zijn minder tevreden over het onderwijs. De overgang naar het hoger onderwijs of de arbeidsmarkt verloopt niet altijd vlot. Positief is dat jongeren zich meer kritisch opstellen ten opzichte van de informatie die ze online vinden. Dit kan hen helpen om te navigeren in de complexe digitale wereld.

3. Vrije tijd online: kansen en gevaren

Jongeren spenderen een groot deel van hun vrije tijd online. Sociale media zijn een belangrijk onderdeel van hun leven, met zowel positieve als negatieve gevolgen. Ze bieden jongeren de kans om te connecteren met anderen, hun interesses te delen en zich te uiten. Tegelijkertijd kunnen sociale media leiden tot cyberpesten, ‘fear of missing out’ (FOMO) en een verstoord slaapritme.

4. Engagement: minder politiek, meer lokaal

De traditionele politieke partijen lijken minder aansluiting te vinden bij jongeren. Ze engageren zich minder vaak in politieke activiteiten, maar tonen wel meer interesse in lokale en sociale projecten. Dit kan een signaal zijn dat ze zich meer betrokken willen voelen bij hun directe omgeving.

5. Veiligheid: minder geweld, meer online risico’s

Geweld en pesten komen minder vaak voor dan in 2018, wat een positieve ontwikkeling is. Jongeren zijn echter vaker het slachtoffer van online geweld, zoals cyberpesten en haatspraak. Met mogelijks een grote impact op hun mentale welzijn.

6. Hulp zoeken: taboe doorbroken

Jongeren zijn meer geneigd om hulp te zoeken dan vroeger. Dit is een belangrijke stap, aangezien mentale problemen nog steeds een taboe kunnen zijn. Het is belangrijk dat er hulpverlening beschikbaar is op maat van hun noden, met laagdrempelige toegang en aandacht voor diversiteit.