Howest is teamleider in een project gefinancierd door VLIR-UOS. Deze organisatie steunt de samenwerking tussen Vlaamse kennisinstellingen (universiteiten en hogescholen) en die uit het Zuiden. Het is in dit kader dat ik in februari voor de tweede keer richting Oeganda trok om ons tienjarig project af te trappen. Het was een boeiende reis met veel gesprekken en bezoeken.

Hoe ziet Gen Z er uit in Oeganda?

Oeganda is één van de snelst groeiende landen in de wereld. 78% van de populatie is jonger dan 30 jaar. Demografische voorspellingen vertellen ons dat de huidige bevolking van +/- 50 miljoen zal verdubbeld zijn tegen 2050. Dit biedt heel wat uitdagingen op vlak van voeding en levensonderhoud. En wat met de werkgelegenheid? Oeganda is nog steeds sterk landbouwgericht. 70% van de mensen is tewerkgesteld in de landbouwsector. Schaalvergroting op een duurzame wijze staat hoog op de agenda, maar de praktijk is iets anders.

Het is niet gemakkelijk als Gen Z in Oeganda. Jaarlijks stromen 700.000 afgestudeerde bachelors en masters op de arbeidsmarkt uit, voor slechts 90.000 officiële felbegeerde jobs. Er is een grote mismatch tussen de universiteiten en de gevraagde skills. Ook hier is nog heel wat werk aan de winkel.

Gastcollege rond ondernemerschap

Het is in dit kader dat ik een gastcollege gaf aan de studenten van Mbarara University of Science and Technology (MUST). Het doel was om jongeren te inspireren en hen te doen inzien dat zij aan zet zijn. Digitalisering, duurzaam ondernemen, het heft in eigen handen nemen, ondernemend zijn,… Sounds familiar?

Het verraste mij dat deze jongeren 2 uur non-stop aan het luisteren waren naar mijn eenvoudige suggesties om hun mindset meer ondernemend te maken. Op het einde van mijn gastcollege kreeg ik een vraag uit het publiek ‘hoe moeten wij deze veranderingen doorvoeren als wij onze ouders moeten gehoorzamen?’ Het respect voor de oudere generaties zit diep geworteld. Laat het nu net deze generaties zijn die worstelen met het jong geweld dat het wil overnemen. Mits respectvolle dialoog hoop ik dat deze Oegandese studenten in deze uitdaging zullen slagen. Want het is nodig!

Gen Z aan zet

Heel wat organisaties en NGO’s zetten volop in op het thema werkgelegenheid. We bezochten tijdens mijn reis de organisatie COVOID, die zich richt naar school drop-outs. Het is helaas vooral voor meisjes nog steeds een strijd om hun middelbare school af te maken. Bovendien zijn zij vaak het mikpunt van fysische en mentale agressie. Ongeveer 60% van de vrouwen in Oeganda heeft te maken met huishoudelijk geweld. COVOID schoolt deze meisjes om tot kapsters, zodat ze met deze vaardigheid een eigen inkomen kunnen verwerven en daardoor op eigen benen kunnen staan. Deze knappe dames leerden in een kapsalon van ongeveer 3 m² de kapsterstiel. Samen met hun baby’s die op de grond zaten.

Met 80% jeugdwerkloosheid, de hoogste moedersterfte in Afrika, de mismatch tussen opleidingen en de arbeidsmarkt, het aanbod van vooral agrarische activiteiten zoals bananen-en theeplantages, het gebrek aan deftige supply chain, het verlammende respect voor de oudere generaties, enz… heeft Generatie Z een grote uitdaging

Het wordt niet makkelijk, voor Generation Z in Oeganda. En toch zijn er hoopvolle signalen. Ondanks de beperkte middelen heeft elke jongere een smartphone en begint het besef binnen te sijpelen dat zij het land kunnen transformeren. Want eerlijk gezegd, Oeganda is volgens Afrikaanse normen behoorlijk stabiel. Er is steeds een gezond optimisme aanwezig en de zon schijnt er altijd…

GenZ is de generatie van de digital natives. Een generatie die gedefinieerd wordt vanuit hun relatie met technologie. Technologie die soms als een zegen beschouwd wordt, maar vaker als een vloek. Zeker in relatie tot sport. GenZ heeft immers een andere relatie met sport dan voorgaande generaties. Hoe ziet die relatie eruit? Haat-liefde? En wat is de impact van technologie op sporten?

Tech zorgt voor instant beloning

Technologie maakt het leven van GenZ (en van andere generaties) gemakkelijk. En verslavend. De vele apps op onze smartphone worden ontworpen om steeds weer shotjes dopamine in de hersenen te triggeren. Technologie zorgt voor instant beloning. Of het nu gamen is of scrollen op social media, bloggen of vloggen, of online shoppen. Technologie geeft ons in eerste instantie meer redenen om thuis in de zetel te blijven hangen dan om buiten te komen. Uit onderzoek aan UGent blijkt dat zeker 10% van de jongeren tussen de 15 en 24 jaar intussen te kampen heeft met rugproblemen.

Ook de manier waarop we met elkaar communiceren is drastisch gewijzigd door technologie. En gebeurt vaak online. Millennials moesten het huis uit en bij vrienden thuis aanbellen om te vragen of ze wilden spelen. GenZ kan in de kamer videospelletjes spelen en op datzelfde moment ook videobellen met vrienden. Makkelijk, maar slecht voor de fysieke fitheid.

Fitfluencers

Smijten we technologie dan maar beter buiten bij deze ‘tabletgeneratie’? Het verhaal is niet zo zwart-wit. Ons Fitfluencers onderzoek toonde aan dat Instagram en YouTube GenZ ook kan inspireren om meer actief te zijn. Influencers als rolmodellen. #Fitfluencers. Of we nu voor of tegen zijn. Online trainers komen tot in de huiskamer. De workouts van Nike Training Club zijn intussen zelfs op Netflix te volgen. En de Fitbits en Apple Watches van deze wereld maakten het ons nog nooit zo makkelijk om onze vooruitgang bij te houden, onze stappen en calorieën te registreren, en onze hartslag in de gaten te houden.

Technologie kan dus zeker ook helpen in het aanmoedigen van GenZ om (meer) te sporten. Maar ook familie, leerkrachten en leeftijdsgenoten werken nog steeds inspirerend. Een sociaal netwerk dat sport belangrijk vindt, zal sport ook stimuleren. Opgroeien in een gezin waar sport de norm is, vergroot de kans om zelf te sporten. Sportief voorbeeldgedrag dus, #fitfluencers zonder tech.

Verslaafd aan sport?

Dat de fysieke activiteit doorheen de dag generatie na generatie afneemt, is een feit. En de groep die definitief is afgehaakt van sport is groter geworden. Maar misschien is de meerderheid van GenZ wel meer dan ooit ‘verslaafd’ aan sport? Maar dan niet op de traditionele manier.

“56% of GenZ individuals feel that non-traditional sports are more relevant to their generation than traditional sports.” (Hashtag Sports)

Lopen blijft één van de populairste sporten in Vlaanderen, ook bij jongeren. Maar laat ons vooral ook die nieuwe sportvormen omarmen. BMX, breaking, crossfit, calisthenics, klimmen, parcours … Sporten die hun weg naar de mainstream (sport)cultuur vaak vonden door… influencers en social media. Technologie dus. Een tweesnijdend zwaard.

***

Deze blogpost is geschreven in het kader van het Howest onderzoeksproject GenZLab waarbij we op zoek gaan naar een methode die organisaties helpt inhaken op GenZ. Op de hoogte blijven van het project? 

Studies over Gen Z zijn er. En ze zijn boeiend. Maar stel dat je Gen Z’s nog beter wilt begrijpen. Je wilt hun visie op de toekomst nog diepgaander leren kennen. Je wilt met hen in dialoog gaan over specifieke onderwerpen, nieuwigheden, trends,… Of net over de meest relevante, verrassende of paradoxale inzichten uit bestaande studies.

Een denktank met Gen Z’s, waarin Gen Z’s zelf aan het woord komen, vormt dan mogelijks een oplossing. Maar hoe Gen Z’s activeren om dergelijke inzichten te delen?

GenZLab belicht hieronder 5 activerende aspecten. Want niet elke Gen Z’er wordt op dezelfde manier geactiveerd. Afhankelijk van het type onderzoek én de Gen Z’er in kwestie (want Gen Z’s zijn onderling verschillend) geeft één aspect of een combinatie van aspecten de doorslag om actief deel te nemen en ideeën/meningen te delen.

1. Financiële beloning

Niets voor niets… Gen Z’s beseffen dat het leven duur is én dat hun tijd kostbaar is. Als rasechte financiële plantrekkers ‘verkopen’ ze hun tijd dan ook duur. Een cinematicket of beperkte financiële beloning no longer does the trick. Gen Z’s weten wat zij (en hun ideeën) waard zijn.

2. Help een vriend

Relaties vormen een activerende factor voor Gen Z’s. Gen Z’s gaan een vriend, kennis, familielid of klasgenoot helpen door input te geven en dit omwille van twee redenen: enerzijds om op die manier het verschil te maken voor dat individu, anderzijds omdat ze de persoon in kwestie niet willen teleurstellen of in de steek laten. Relatie-georiënteerde activatie hangt af van hoezeer de Gen Z’er zich verbonden voelt met diegene die input of hulp vraagt.

3. Zichtbare impact

Gen Z’s voelen zich ook aangesproken wanneer duidelijk is hoe hun input exact bijdraagt tot ‘iets’ (een goed doel, een nieuw project,…). Gen Z’s worden getriggerd indien ze informatie krijgen over een onderwerp dat hen nauw aan het hart ligt (= passie-georiënteerde activatie), bijleren over dit onderwerp én vervolgens een duidelijke ondersteunende rol kunnen spelen door input te geven. Als de Gen Z’er dan ook nog eens kan opteren om een eventuele financiële beloning aan een gerelateerd goed doel of initiatief te doneren, dan is de impact die de jongere kan hebben helemaal helder!

4. Zelfontwikkeling

Gen Z is een leergierige generatie die weet dat extra skills of inzichten ontwikkelen relevant kan zijn voor de toekomst. Duiden dat deelname aan denkoefeningen of onderzoek hén ook iets bijbrengt triggert bepaalde Gen Z’s om mee te doen. Daarbij geldt: hoe exclusiever de skills of inzichten of ervaring, hoe beter. Bovendien blijkt uit focusgroepen met Gen Z ook dat ‘omdat ik het kan verzilveren in een schooltraject’ een activerende factor kan zijn om deel te nemen aan denkoefeningen of onderzoek. Kortom, prestatie-georiënteerde activatie vereist het toewerken naar nieuwe skills of competenties, alsook het uitspelen van opportuniteiten voor persoonlijke zelfontwikkeling of professionele groei.

5. Entertainende challenges

Gen Z’s willen geëntertaind worden. Fun en humor blijven belangrijk. Ze zijn gewend aan allerhande vormen van gamification; van gezondheidsapps die meten en weten, over TikTok challenges, tot het (online) onderwijs. Gen Z is het gewend om grote uitdagingen in behapbare levels of subtaken aan te pakken. Liefst in een informele setting waar plaats is voor humor. Onderzoek of denkoefeningen presenteren als entertainende challenges lijkt Gen Z’s te activeren…

***


Ps: Deze 5 activerende aspecten zijn ook verwerkt in de Gen Z persona’s die het GenZLab uitwerkte. Later meer daarover…